Về một địa danh gọi là Lăng cha Cả
Về
một
địa
danh gọi
là Lăng cha Cả
Thuở nhỏ, nhà tôi ở gần chợ Bà Chiểu, Lăng Ông miệt Bà Chiểu. Cái tên Lăng Cha
cả rất gần gũi, thân quen nhưng cũng rất ...rất là xa nếu tính vào thời điểm mà
đi bộ, đi xe ngựa, đi xe đạp vẫn có là phương tiện lưu thông số một.
Đến lúc thiếu niên, được chị cả tôi là người giỏi buôn bán tiến cử, má tôi mới
cho phép tôi được lái chiếc Honda Dame C50 chở chị tôi đi bổ hàng ở Tân Sơn Nhứt
và tôi biết rành về Lăng Cha cả từ dạo đó.
Cuộc sống cứ dần trôi với bao thay đổi, tôi đã quên mất cái tên gọi là Lăng Cha
cả. Chỉ đến mấy ngày gần đây, báo chí đăng tin sẽ xây một cây cầu vượt ở khu vực
vòng xoay Lăng Cha cả. Tôi mới nhớ lại chỗ đó và những ký ức thời niên thiếu ùa
về. Nhưng tôi vẫn chưa biết Cha cả là ai và tại sao có lăng ?. Tôi lên mạng săm
soi và tìm được những thông tin này
Lăng Cha Cả ở nơi nào?
Friday, July 20, 2012 7:36:45 PM
Nguyễn Ðạt/Người Việt
Mới đây trong chuyến thăm gia đình chúng tôi ở
Sài Gòn, một người bà con từ Hà Nội có dịp đi tới một khu vực gọi là Lăng Cha Cả
ở quận Tân Bình, ông nói: “Ở Sài Gòn đặt tên đường phố tên khu phố bừa bãi quá.
Khu vực bùng binh, nơi trước đây từng là Lăng Cha Cả. (Hình: Nguyễn Ðạt/Người
Việt)
Chả thấy cái lăng cái mộ nào sất, ấy thế lại cứ gọi là Lăng Cha Cả. Mà Cha Cả
là cái ông cha đạo nào vậy, ông ta có tài đức công cán gì với đất nước, để đặt
tên cho cả một khu vực rộng lớn của một quận nội thành?”
Chúng tôi phải giúp người chú nguyên là giáo viên dạy Sử, ôn lại về thân thế
lai lịch một nhân vật đã in đậm hình ảnh trong một giai đoạn lịch sử của Việt Nam .
Cha Cả xuất thân từ một chủng viện Thừa Sai tại Pháp, thụ phong linh mục năm
1765, và được gửi sang Hà Tiên để truyền giáo. Trong thời gian đầu ở Hà Tiên,
Cha Cả đã soạn thảo một cuốn từ điển lớn để truyền giáo bằng tiếng Việt. Gặp
nhiều khó khăn rắc rối với chính quyền và hải tặc Cambodge ở Hà Tiên, ông phải
tạm lánh sang Ấn Ðộ, và trở lại Hà Tiên năm 1774.
Cha Cả được ủy nhiệm chức tổng quản giáo hội Nam Kỳ-Cambodge-Chăm, với tước vị
là Giám Mục Adran, người Việt Nam gọi ông là Giám Mục Bá Ða Lộc. Khi hải tặc
Cambodge triệt phá tỉnh đạo Hà Tiên, Cha Cả phải lui về Sài Gòn. Năm Tây Sơn khởi
nghĩa, Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm La; quân Xiêm bị Tây Sơn đánh đại bại. Nguyễn
Ánh phải cầu viện Pháp, qua trung gian là Cha Cả.
Ông Bá Đa Lộc
Tượng Ông Bá Đa Lộc và Hoàng tử Cảnh ở Sài Gòn ( giờ không còn nửa)
Cha Cả cùng Hoàng tử Cảnh qua Pháp; một thỏa ước tiếp viện được ký kết, nhưng
sau đó lại không được thực hiện. Cha Cả tự thành lập một lực lượng để cứu viện
Nguyễn Ánh. Tuy lực lượng do Cha Cả lập nên không mấy hùng hậu, nhưng đã giúp
Nguyễn Ánh có được niềm hưng phấn, thuận lợi cho thế tấn công quân Tây Sơn, lúc
đó lực lượng chính của Tây Sơn đang bị quân Tàu cầm chân ở Bắc Kỳ. Cũng từ đó
Nguyễn Ánh thống nhất được Nam Bắc, lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Gia Long.
Cha Cả mất vì bạo bệnh vào năm cuối cùng của thế kỷ 18 (năm 1799) trong khi trận
chiến giữa quân của Nguyễn Ánh và quân Tây Sơn diễn ra ở Thị Nại-Qui Nhơn. Vua
Gia Long rất trọng vọng Cha Cả, xem ông là Giám mục Thượng sư. Ông được đưa về
an táng tại tỉnh Gia Ðịnh, ở khu vực gọi là Vườn Xoài-Tân Sơn Nhứt. Kiến trúc của
Lăng Cha Cả hoàn toàn theo phong cách Việt Nam , có bình phong, bái đường và hậu
cung. Ngôi lăng mái lợp ngói âm dương, những kèo cột đều bằng gỗ quý. Tấm bia lớn
dựng phía trước ngôi lăng. Nguyên diện tích Lăng Cha Cả rộng tới 2,000 m2. Khi
khu vực Tân Sơn Nhứt phát triển, với phi trường Tân Sơn Nhứt được xây dựng ở xế
phía Bắc Lăng Cha Cả, thì ngôi lăng bị thu hẹp lại thành một điểm hình tròn, nằm
lọt giữa đường Võ Tánh (bây giờ là đường Hoàng Văn Thụ).
....
Tổng Lãnh Sự Pháp ở Sài Gòn đã thu xếp, di chuyển hài cốt Cha Cả về Pháp vào
năm 1983. Ngay sau đó ngôi lăng bị san bằng; điểm tròn là vị trí ngôi lăng, hiện
nay trở thành bùng binh, là vòng xoay cho 5 ngả đường thuộc các phường 1-2-4; gồm
cuối các con đường: Lý Thường Kiệt (đường Nguyễn văn Thoại cũ)-Hoàng Văn Thụ
(đường Võ Tánh cũ)-Bùi Thị Xuân (đường mới lập sau 30 tháng tư, 1975), và đường
Cộng Hòa (mới lập sau 30 Tháng Tư, dẫn ra quốc lộ 22 đi Tây Ninh).
Lăng Cha Cả ngày xưa. (Hình: Internet)
...
Lăng Cha Cả nhìn từ trong xe và nay ...
Bây giờ thì Lăng không còn nữa và thay
vào đó là 1 cái bùng binh, dân quen gọi là bùng binh Lăng Cha Cả.
Thuở nhỏ, nhà tôi ở gần chợ Bà Chiểu, Lăng Ông miệt Bà Chiểu. Cái tên Lăng Cha cả rất gần gũi, thân quen nhưng cũng rất ...rất là xa nếu tính vào thời điểm mà đi bộ, đi xe ngựa, đi xe đạp vẫn có là phương tiện lưu thông số một.
Đến lúc thiếu niên, được chị cả tôi là người giỏi buôn bán tiến cử, má tôi mới cho phép tôi được lái chiếc Honda Dame C50 chở chị tôi đi bổ hàng ở Tân Sơn Nhứt và tôi biết rành về Lăng Cha cả từ dạo đó.
Cuộc sống cứ dần trôi với bao thay đổi, tôi đã quên mất cái tên gọi là Lăng Cha cả. Chỉ đến mấy ngày gần đây, báo chí đăng tin sẽ xây một cây cầu vượt ở khu vực vòng xoay Lăng Cha cả. Tôi mới nhớ lại chỗ đó và những ký ức thời niên thiếu ùa về. Nhưng tôi vẫn chưa biết Cha cả là ai và tại sao có lăng ?. Tôi lên mạng săm soi và tìm được những thông tin này
Lăng Cha Cả ở nơi nào?
Friday, July 20, 2012 7:36:45 PM
Nguyễn Ðạt/Người Việt
Mới đây trong chuyến thăm gia đình chúng tôi ở
Sài Gòn, một người bà con từ Hà Nội có dịp đi tới một khu vực gọi là Lăng Cha Cả
ở quận Tân Bình, ông nói: “Ở Sài Gòn đặt tên đường phố tên khu phố bừa bãi quá.
Khu vực bùng binh, nơi trước đây từng là Lăng Cha Cả. (Hình: Nguyễn Ðạt/Người Việt)
Chả thấy cái lăng cái mộ nào sất, ấy thế lại cứ gọi là Lăng Cha Cả. Mà Cha Cả là cái ông cha đạo nào vậy, ông ta có tài đức công cán gì với đất nước, để đặt tên cho cả một khu vực rộng lớn của một quận nội thành?”
Chúng tôi phải giúp người chú nguyên là giáo viên dạy Sử, ôn lại về thân thế lai lịch một nhân vật đã in đậm hình ảnh trong một giai đoạn lịch sử của ViệtNam .
Cha Cả xuất thân từ một chủng viện Thừa Sai tại Pháp, thụ phong linh mục năm 1765, và được gửi sang Hà Tiên để truyền giáo. Trong thời gian đầu ở Hà Tiên, Cha Cả đã soạn thảo một cuốn từ điển lớn để truyền giáo bằng tiếng Việt. Gặp nhiều khó khăn rắc rối với chính quyền và hải tặc Cambodge ở Hà Tiên, ông phải tạm lánh sang Ấn Ðộ, và trở lại Hà Tiên năm 1774.
Cha Cả được ủy nhiệm chức tổng quản giáo hội Nam Kỳ-Cambodge-Chăm, với tước vị là Giám Mục Adran, người Việt Nam gọi ông là Giám Mục Bá Ða Lộc. Khi hải tặc Cambodge triệt phá tỉnh đạo Hà Tiên, Cha Cả phải lui về Sài Gòn. Năm Tây Sơn khởi nghĩa, Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm La; quân Xiêm bị Tây Sơn đánh đại bại. Nguyễn Ánh phải cầu viện Pháp, qua trung gian là Cha Cả.
Ông Bá Đa Lộc
Tượng Ông Bá Đa Lộc và Hoàng tử Cảnh ở Sài Gòn ( giờ không còn nửa)
Khu vực bùng binh, nơi trước đây từng là Lăng Cha Cả. (Hình: Nguyễn Ðạt/Người Việt)
Chả thấy cái lăng cái mộ nào sất, ấy thế lại cứ gọi là Lăng Cha Cả. Mà Cha Cả là cái ông cha đạo nào vậy, ông ta có tài đức công cán gì với đất nước, để đặt tên cho cả một khu vực rộng lớn của một quận nội thành?”
Chúng tôi phải giúp người chú nguyên là giáo viên dạy Sử, ôn lại về thân thế lai lịch một nhân vật đã in đậm hình ảnh trong một giai đoạn lịch sử của Việt
Cha Cả xuất thân từ một chủng viện Thừa Sai tại Pháp, thụ phong linh mục năm 1765, và được gửi sang Hà Tiên để truyền giáo. Trong thời gian đầu ở Hà Tiên, Cha Cả đã soạn thảo một cuốn từ điển lớn để truyền giáo bằng tiếng Việt. Gặp nhiều khó khăn rắc rối với chính quyền và hải tặc Cambodge ở Hà Tiên, ông phải tạm lánh sang Ấn Ðộ, và trở lại Hà Tiên năm 1774.
Cha Cả được ủy nhiệm chức tổng quản giáo hội Nam Kỳ-Cambodge-Chăm, với tước vị là Giám Mục Adran, người Việt Nam gọi ông là Giám Mục Bá Ða Lộc. Khi hải tặc Cambodge triệt phá tỉnh đạo Hà Tiên, Cha Cả phải lui về Sài Gòn. Năm Tây Sơn khởi nghĩa, Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm La; quân Xiêm bị Tây Sơn đánh đại bại. Nguyễn Ánh phải cầu viện Pháp, qua trung gian là Cha Cả.
Ông Bá Đa Lộc
Tượng Ông Bá Đa Lộc và Hoàng tử Cảnh ở Sài Gòn ( giờ không còn nửa)
Cha Cả cùng Hoàng tử Cảnh qua Pháp; một thỏa ước tiếp viện được ký kết, nhưng sau đó lại không được thực hiện. Cha Cả tự thành lập một lực lượng để cứu viện Nguyễn Ánh. Tuy lực lượng do Cha Cả lập nên không mấy hùng hậu, nhưng đã giúp Nguyễn Ánh có được niềm hưng phấn, thuận lợi cho thế tấn công quân Tây Sơn, lúc đó lực lượng chính của Tây Sơn đang bị quân Tàu cầm chân ở Bắc Kỳ. Cũng từ đó Nguyễn Ánh thống nhất được Nam Bắc, lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Gia Long.
Cha Cả mất vì bạo bệnh vào năm cuối cùng của thế kỷ 18 (năm 1799) trong khi trận chiến giữa quân của Nguyễn Ánh và quân Tây Sơn diễn ra ở Thị Nại-Qui Nhơn. Vua Gia Long rất trọng vọng Cha Cả, xem ông là Giám mục Thượng sư. Ông được đưa về an táng tại tỉnh Gia Ðịnh, ở khu vực gọi là Vườn Xoài-Tân Sơn Nhứt. Kiến trúc của Lăng Cha Cả hoàn toàn theo phong cách Việt
....
Tổng Lãnh Sự Pháp ở Sài Gòn đã thu xếp, di chuyển hài cốt Cha Cả về Pháp vào năm 1983. Ngay sau đó ngôi lăng bị san bằng; điểm tròn là vị trí ngôi lăng, hiện nay trở thành bùng binh, là vòng xoay cho 5 ngả đường thuộc các phường 1-2-4; gồm cuối các con đường: Lý Thường Kiệt (đường Nguyễn văn Thoại cũ)-Hoàng Văn Thụ (đường Võ Tánh cũ)-Bùi Thị Xuân (đường mới lập sau 30 tháng tư, 1975), và đường Cộng Hòa (mới lập sau 30 Tháng Tư, dẫn ra quốc lộ 22 đi Tây Ninh).
Lăng Cha Cả ngày xưa. (Hình: Internet)
...
Lăng Cha Cả nhìn từ trong xe và nay ...
Bây giờ thì Lăng không còn nữa và thay
vào đó là 1 cái bùng binh, dân quen gọi là bùng binh Lăng Cha Cả.